Mars’taki metan izler 1970’lerdeki Mariner görevine kadar uzanıyor ama 2013 yılında Curiosity roverı gezegenin metan seviyesinde bilinenden birkaç kat fazla bir artış kaydetti. Ancak birkaç ay sonra metan azalıp kayboldu ve yılın ilerleyen zamanlarında geri döndü. Bu gizem bilim insanları için ilginç bir meydan okuma oluşturdu. Mars’ta var olan molekülleri alıp metana dönüştürebilen kimyasal reaksiyonların olduğu bilinen bir gerçek ve gizemi aydınlatabilir. Fakat asıl mesele ayrıntılarda gizli! Bu reaksiyonların işlemesi için yeraltında sıvı su ve metanı giderebilecek veya en azından bu sürecin birkaç ayda bir açılıp kapanmasını sağlayacak başka bir mekanizma olması gerekir. Bu da yaşam olasılığını gündeme getiriyor.
Ancak Mars bir zamanlar sıvı su okyanuslarına ve bolca atmosfere ev sahipliği yaparken şimdilerde sadece çorak bir arazi. Hangi tür kızıl gezegeni evi olarak adlandırabilir? Dünya’daki yaşamın çoğu bu şartlarda uzun süre hayatta kalamaz fakat dünya yaşamının bir alt grubu Mars’ı yaşamak için iyi bir yer olarak seçebilir: Metanojenler.
Metanojenler enerji için hidrojen tüketen ve atık ürün olarak metan salgılayan tek hücreli bir türdür ve Dünya’nın her türlü yaşanması zor bölgesinde bulunabilir. Metanojenlere benzer bir tür de Mars’taki metan seviyesi değişimlerinden sorumlu olabilir.

Araştırmacılar yaşam arayışında ilk olarak Dünya’da Metanojenlerin yuva yaptığı üç olası Mars benzeri koşul buldular. Birincisi, kabuğun derinliklerinde kayalardaki küçük çatlaklardan sıvı su sızan yerler. İkincisi, üstlerindeki buzun muazzam basıncı sayesinde sıvı hallerini koruyan Antarktika kutup buz örtüsünün altında gömülü göller. Sonuncusu, derin okyanustaki aşırı tuzlu ve oksijenden yoksun yerler.
Sonraki adımda araştırmacılar bu bölgelerdeki tuzluluk seviyelerini ve pH değerlerini haritalandırdılar. Daha sonra buralardaki moleküler hidrojen bolluğunu ölçtüler ve metanojenlerin en çok hangi bölgede geliştiğini tespit ettiler.
Araştırmacılar son olarak Mars’ın mevcut verilerini tarayarak Dünya’daki uygun yerlerle en iyi eşleşen koşulları aradılar ve olası yaşam için en uygun yerin kuzey yarımküredeki geniş bir ova olan Acidalia Planitia olduğunu keşfettiler. Daha doğrusu, Acidaia Planitia ovasının altında! Mars’ın yüzeyinin ortalama sıcaklığı sıvı suyu desteklemese de ovanın birkaç kilometre altında su sıvı halde bulunabilir. Bu su, metanojen benzeri yaratıkların popülasyonunu desteklemek için yeterli hidrojenle birlikte tam doğru pH ve tuzluluk seviyelerine sahip olabilir.
Bugüne kadar Mars’taki metan değişimlerine neyin sebep olduğu konusunda net bir fikir birliği yok. Kızıl gezegenin yüzeyinin altında yaşam fikri cezbedici bir olasılık. Sorunun cevabını bulmanın tek yolu Mars’a görevler göndermeye devam etmek ve kazmaya başlamaktır.
Yazar: İrem Naz Yıldırım
Kaynakça: phys.org
Görsel: jpl.nasa.gov