Einstein’ın Genel Görelilik Teorisi’ne göre evrende çok büyük kütleli cisimler uzay-zaman olarak adlandırılan evrenin dokusunun bükülmesine neden olur. Kütleçekimsel merceklenme, galaksi kümeleri gibi büyük miktarda madde içeren nesnelerin sahip olduğu kütleçekimsel alan sayesinde kendilerinden daha uzakta bulunan galaksilerden yayılan ışığı saptırması ve büyütmesidir.
Yıldız gibi daha küçük kütleli cisimler de kendisinden daha uzaktaki yıldızların önünden geçerken kütleçekimsel merceklenme görevini üstlenebilir. Kütleçekimsel mikro merceklenme adı verilen bu durumda daha uzakta bulunan yıldız birkaç gün veya birkaç haftalığına daha parlak gözükür. En basit kütleçekimsel merceklenme türü galaksilerin merkezinde olduğu gibi maddelerin merkezde yoğunlaşması durumunda oluşur. Uzaktaki galaksiden gelen ışık merkezde yeniden yönlendirilir ve arka plandaki galaksinin birçok görüntüsü oluşur. Merceklenme olayı mükemmel bir şekilde gerçekleştiğinde Einstein Halkası adı verilen tam veya tama yakın bir ışık halkası oluşur. Daha karmaşık kütleçekimsel merceklenme olayları büyük kütleli galaksi kümeleri gözlemlendiğinde ortaya çıkıyor. Galaksi kümelerindeki maddelerin dağılımının merkeze sahip olmasına rağmen kütleçekimsel merceklenme olayı hiçbir zaman Einstein Halkası oluşturamıyor. Arka plandaki galaksiler, genel olarak galaksi kümeleri tarafından merceklendiğinden dolayı galaksi kümesinin hemen dışında bulunan merceklenmiş küçük yay olarak görünür.
Ayrıca bu görüntüler galaksi kümelerinde bulunan madde dağılımını da temsil ediyor. Araştırma sonuçları bir galaksi kümesindeki maddenin çoğunluğunun görünür galaksilerde veya çevresindeki sıcak gazda bulunmadığını ayrıca ışık da yaymadığını belirtti. Görüntüler, maddenin hem görünür hem de karanlık hâlinin uzaydaki dağılımını gösteriyor. İlk görselde Cl 0024+17 galaksi kümesinin kütleçekimsel merceklenme oluşturmuş görüntüsü bulunmaktadır. İlk görselde sağdaki görüntü aynı galaksi kümesinin kütle dağılımını göstermektedir. Görseldeki halkaya benzeyen yapı karanlık maddenin varlığına dair en kuvvetli delillerinden biridir.
Kaynak: https://hubblesite.org/contents/articles/gravitational-lensing