16 Ağustos’ta Nature dergisinde yayınlanan bir araştırmada Yılancı takımyıldızındaki aktif yıldız oluşum bölgesi, gökbilimcilere kendi Güneş Sistemi’mizin doğduğu koşullar hakkında yeni bilgiler verirken aynı zamanda Güneş Sistemi’mizin kısa ömürlü radyoaktif elementlerle nasıl zenginleştiğini de gösterdi.
Güneş Sistemi’nin doğuşunda radyoaktif maddelerin varlığı son 50 yıldır büyük bir bilmece olmuştur. Radyoaktif elementlerle zenginleşme sürecinin kanıtı ise göktaşlarındaki belirli mineral kalıntılarını inceleyen bilim insanlarının, bunların bebek Güneş Sistemi’nin bozulmamış kalıntıları olduklarını ve kısa ömürlü radyonüklidlerin bozunma ürünlerini içerdikleri sonucuna varmalarıyla elde edilmiştir. Bu radyoaktif elementlerin, yakındaki patlayan bir yıldız (bir süpernova) veya Wolf-Rayet olarak bilinen bir tür büyük kütleli yıldızdan gelen güçlü yıldız rüzgârları tarafından yeni oluşan Güneş Sistemi’ne esmiş olabileceği düşünülüyor.
Ek olarak, yapılan araştırmada yıldız oluşturan gaz bulutları ile yakındaki bir genç yıldız kümesinde üretilen radyonüklidler arasındaki etkileşimleri ortaya çıkarmak için yeni kızılötesi veriler de dâhil olmak üzere Yılancı takımyıldızındaki aktif yıldız oluşturan bölgenin çeşitli dalga boylarındaki gözlemleri kullandı. Elde edilen bulgular ise yıldız kümesindeki süpernovaların, yıldız oluşturan bulutlardaki kısa ömürlü radyonüklidlerin en olası kaynağı olduğunu gösterdi.
Flatiron Enstitüsünün Hesaplamalı Astrofizik Merkezinden John Forbes, uzay tabanlı gama ışını teleskoplarından elde edilen verilerin kısa ömürlü radyonüklid alüminyum-26 tarafından yayılan gama ışınlarının tespit edilmesini sağladığını ve yalnızca iki yıldız oluşum bölgesinde tespit edilebilen bu zorlu gözlemlerde en iyi verilerin Yılancı Bulut Kompleksi’nden geldiğini belirtti.
Yılancı Bulut Kompleksi, bir gezegen sisteminin oluşumunun en erken aşamalarını temsil eden yıldız oluşumunun ve gezegen öncesi disk gelişiminin çeşitli aşamalarında birçok yoğun önyıldız çekirdeği içerir. Araştırmacılar değişen dalga boylarındaki görüntüleme verilerini birleştirerek yakındaki yıldız kümesinden Yılancı Bulut Kompleksine doğru bir alüminyum-26 akışını görselleştirdiler. Buna ek olarak Forbes, “Yılancı takımyıldızında gerçekleşen bu zenginleştirme süreci 5 milyar yıl önce Güneş Sistemi’nin oluşumu sırasında olanlarla tutarlı.” diyor. Sürecin nasıl olabileceğine dair bu önemli örneği gördükten sonra, bugün gama ışınlarında gördüğümüz radyonüklidleri üreten yakındaki yıldız kümesini modellemeye başladığını söyleyen Forbes, bu model sayesinde bugün gözlemlenen alüminyum-26’nın üretimi için farklı senaryoların olasılıklarını belirledi.
Tüm bu yapılan araştırmaların sonucunda Forbes, alüminyum-26’nın kaynağının yüzde 59’luk bir olasılıkla süpernovalar olduğunu ve yüzde 68’lik bir olasılıkla da sadece süpernovadan değil birden çok kaynaktan olabileceğini söylemek için yeterli bilgiye sahip olduklarını açıkladı.
Kaynak
https://www.simonsfoundation.org/2021/08/16/nearby-star-forming-region-yields-clues-to-the-formation-of-our-solar-system/