20 Nisan 2023 günü Avustralya’da ve Asya’nın Güneydoğu kesimlerindeki bilim insanları ve astronomi meraklıları Hint ve Pasifik Okyanusu üzerinde gerçekleşen bir Hibrit Güneş tutulmasını seyretmek üzere Dünya’nın dört bir yanından bir araya geldi. Güneş tutulmaları; Güneş, Ay ve Dünya'nın kısmen veya tamamen aynı hizaya gelmesiyle gerçekleşir. Ay, Dünya ile Güneş arasına girerek yıldızımızın ışınlarının Dünya... Okumaya Devam et →
Webb’in Gözünden Titan
Satürn’ün en büyük uydusu olan Titan’ın görüntüsü uydudan yayılan kızılötesi ışınların Webb tarafından yakalanmasıyla elde edildi. Titan, yoğun bir atmosfere sahiptir ve aynı zamanda Güneş sistemi içerisinde denizleri, nehirleri ve gölleri olan tek uydudur. Bu uyduda metan ve etan gibi hidrokarbonlardan oluşan sıvı kütleleri bulunuyor. Titan’ın yüzeyinde su yerine sıvı hidrokarbonlar bulunduğu için atmosferinde metan... Okumaya Devam et →
JWST’nin Mars Gözlemi
Webb, konumlandığı yerden Mars’taki toz fırtınalarını ve hava durumu gibi olayları rahatlıkla gözlemleyebiliyor. Ancak Webb’in elde ettiği Mars görüntüleri öncekilerden oldukça farklı. Bunun sebebi, Webb’in uzak galaksilerden gelen zayıf ışığı algılamak üzere tasarlanmış olmasıdır. Mars’ın oldukça parlak olması ve Webb’in gözlem yaparken zorlanması nedeniyle bilim insanları Webb’in ışıkla dolmasını önlemek için özel teknikler kullandı. İlk... Okumaya Devam et →
Phobos’un Ölüm Spirali
Mars'ın iki uydusundan en büyüğü olan Phobos'un Mars tarafından yavaş yavaş parçalanıyor olma ihtimali, yapılan bir araştırma sonucunda geçtiğimiz günlerde ortaya atıldı. Phobos'un yüzeyinde kaplan pençesi izlerine benzeyen şekillerin antik zamandan bu yana gök taşlarının çarpmasından kaynaklandığı düşünülüyordu ancak yapılan bu çalışmayla izlerin Mars'ın çekim kuvveti etkisiyle uzadıkça genişleyen tozla dolu kanyonlar olduğu ortaya çıktı.... Okumaya Devam et →
Webb’in Gözünden Jüpiter
Jüpiter’in James Webb Uzay Teleskobu’ndan gelen yeni görüntüleri Kırmızı Nokta da dâhil olmak üzere gezegenin özelliklerinin şaşırtıcı ayrıntılarını vurguluyor. Bilim insanı Judy Schmidt tarafından işlenen bu görüntülerin ilkinde Jüpiter uzayın arka planına hâkim gözüküyor. Birçok fotoğrafın birleşiminden oluşan bu görüntü Jüpiter’i birçok renkte göstermektedir. Jüpiter’in meşhur Büyük Kırmızı Noktası burada beyaz görünüyor. Gezegen; neon turkuaz,... Okumaya Devam et →
Yıldızımız Güneş
Güneş 4,5 milyar yaşında sarı ve cüce bir yıldızdır, Güneş sistemimizin kalbinde parlayan gazlardan oluşan sıcak bir toptur. Güneş; Dünya'daki ısıyı, ışığı, havayı, iklimi, okyanus akıntılarını, kutup ışıklarını ve yaşamı sağlayan ana enerji kaynağıdır. Basitçe söylemek gerekirse Güneş olmasaydı biz de var olamazdık. Bu sebeplerden dolayı bizim için özel olsa da Güneş'imiz gibi Samanyolu galaksisine... Okumaya Devam et →
Güneş Sistemi VI: Güneş Sistemi Kalıntıları
Güneş sisteminde 1 yıldız, 8 gezegen ve bunun yanında da bu gezegenlerin bazılarının uyduları bulunmaktadır. Ancak Güneş sistemi sadece bu gökcisimlerinden ibaret değildir. Bu cisimlerin yanı sıra Güneş sisteminin oluşması sırasında yapılara katılmayan ya da sonradan diğer gökcisimlerinden kopan birtakım parçalar da vardır. Bunlar Güneş sistemi kalıntıları olarak isimlendirilir. Güneş sistemi yazı dizimizin son kısmında... Okumaya Devam et →
Güneş Sistemi V: Uranüs ve Neptün
Yazı dizimizin bu kısmında buz devleri olarak bildiğimiz, Güneş sistemimizin en dış kısımlarında bulunan Uranüs ve Neptün’ü işleyeceğiz. Uranüs Güneş’e uzaklık bakımından yedinci sırada olan ve Güneş’ten ortalama olarak yaklaşık 2,87 milyar kilometre uzaklıkta bulunan Uranüs, bilim insanları tarafından teleskop ile keşfedilen ilk gezegendir. Dış gezegenlerden biri olan Uranüs’ün Güneş’e olan uzaklığı, Dünya’nın Güneş’e olan... Okumaya Devam et →
Güneş Sistemi IV: Jüpiter ve Satürn
Yazı dizimizin bu bölümünde ise iki büyük gaz devi Jüpiter ve Satürn’den bahsedeceğiz. Genel hatlarıyla atmosfer yapılarını, manyetosferlerini, iç yapılarını, halka sistemlerini ve bazı uydularını sizlere açıklayacağız. Jüpiter Roma tanrıları arasındaki en güçlü tanrının adı olan Jüpiter, Yunan mitolojisindeki Zeus’un dengidir. Jüpiter kelimesi ise, Ön İtalyancada djous (gök) ve patēr (baba) kelimelerinin birleşmesi sonucu oluştu... Okumaya Devam et →
Güneş Sistemi III: Venüs ve Mars
Güneş Sistemi yazı dizimizin bu kısmında, gezegenimizin ikizi olarak tanımladığımız Venüs’ü ve kızıl gezegen olarak bildiğimiz Mars’ı işleyeceğiz. Venüs Güneş’e uzaklık bakımından ikinci sırada olan ve ortalama olarak 108.208.930 km mesafede bulunan Venüs, adını Antik Roma aşk ve güzellik tanrıçasından alır. “Çoban Yıldızı” olarak da bilinen ve Dünya’ya en yakın gezegen olan Venüs; boyut, yoğunluk... Okumaya Devam et →
Güneş Sistemi II: Dünya, Merkür ve Ay
Yazımızın ilk bölümünde üzerinde yaşadığımız ve tüm kozmosu anlama çabamızın başlangıç noktası olan Dünya’nın birtakım özelliklerden bahsedeceğiz. İlerleyen kısımlarda ise Merkür’ü ve Dünya’nın uydusu olan Ay’ı anlatacağız. Dünya Güneş sisteminin üçüncü gezegeni olan Dünya en büyük karasal gezegendir. Güneş’e ortalama olarak 149.598.262 km yani yaklaşık 8 ışık dakikası mesafede bulunur. Kütlesi 6,10^24 kg olan gezegenimizin... Okumaya Devam et →
Güneş Sistemi I: Güneş Sistemi ve Oluşumu
Biz insanlar için büyük bir anlam ifade etse de Güneş sistemi, evrendeki yıldız sistemlerinden yalnızca bir tanesi. Bu sistemin merkezinde ise orta boyutta bir yıldız olan Güneş ve etrafında dönen sayısız gök cismi bulunmakta. Yazı dizimizde de sizlere Güneş sistemindeki bu gök cisimlerini tanıtacağız. Güneş Yıldızımız olan ve dolayısıyla Dünya üzerindeki havayı ve iklimi doğrudan... Okumaya Devam et →
Güneş Rüzgârları
Güneş'in Dünya ve diğer gezegenler üzerinde önemli etkileri vardır. Sahip olduğu karmaşık yapısı ve bunun sonucunda ortaya çıkan Güneş rüzgârları, koronal kütle atılımları (coronal mass ejection-CME) ve gezegenlerarası manyetik alan saçılımları (interplanetary magnetic field-IMF) gibi etkenler teknolojik araçları ve hatta günlük hayatımızı bile etkiler. Güneş rüzgârları, Güneş üzerinde bulunan koronal deliklerden (taçküre delikleri) çıkar, çoğunlukla... Okumaya Devam et →
Kuyruklu Yıldızlar
Kuyruklu yıldızların ne olduğuna dair tanıma girmeden önce onlarla sıkça karıştırılan iki gök cisminin tanımını vermek istedim. Asteroit: Yörüngeleri Mars ve Jüpiter gezegenleri arasında kalan ve sayıları yaklaşık 40000 kadar olan küçük gezegenlere asteroit (İng: asteroid) denir. Bu küçük gezegenler (İng: minor planet), kütle ve hacimlerinden ötürü gezegenimsi (İng: planetoid) olarak da bilinirler. Ayrıca, bilindiği... Okumaya Devam et →
Karmaşık Evrende Yeni Bir Düzen: Güneş Sistemi’nin Oluşumu
İçinde yaşam barındıran bu değerli sistemimizin oluşum süreci insanlık tarihi boyunca merak konusu oldu. 250 yıl önce yaşamış filozof ve bilim adamı Immanuel Kant bu konu hakkında fikir sunanlardan biriydi ve 250 yıl sonra dahi kabul edilen Nebula teorisini ortaya attı. Nebula veya diğer adıyla bulutsu, uzayda geniş alanlara yayılmış gaz, toz, hidrojen veya diğer... Okumaya Devam et →