Herhangi bir yıldızın yörüngesine bağlı olmadan hareket edebilen gezegenlere “yetim gezegen” denir. İnce atmosfere sahip gezegenlerin yüzeylerinde su ve hatta yaşam barındırması mümkündür. Bir gezegen, kendi başına hareket ediyorsa bile sıvı hâldeki suyun yüzeyde bulunmasına olanak sağlayan ılıman iklime milyarlarca yıl boyunca sahip olabilir.
Gezegenler, genç bir yıldızın etrafında oluşmaya başladığında hidrojen ve helyumdan oluşan ilkel bir atmosfer oluşturur. Pek çok ötegezegen, tıpkı Güneş Sistemi’ndeki kayalık gezegenlerin de yaptığı gibi oksijen ve nitrojen benzeri daha ağır gazlarla yer değiştirdiği için bu ilkel atmosferi kaybeder. Buna rağmen Dünya’dan daha büyük bazı gezegenlerin ilkel havalarını tutabilmeleri mümkündür. Bu önemlidir çünkü yeterince yüksek basınçlarda hidrojen bir sera gazı gibi davranabilir yani ısıyı emebilir ve emdiği ısının uzaya yayılmasına izin vermek yerine onu atmosferde hapsedebilir. İsviçre’de bulunan Bern Üniversitesinden Christoph Mordasini ve meslektaşları, bu etkinin Dünya’dan biraz daha büyük olan gezegenleri sıvı hâldeki suyu barındırmak için gereken sıcaklık aralığında ne kadar süre tutabileceğini araştırmak için binlerce simülasyon kullandı.
Araştırmacılar, gözlemleri sonucunda gezegenin yıldızına olan uzaklığına ve kütlesine bağlı olarak hidrojen sera etkisinin gezegenleri 8 milyar yıla kadar ılıman sıcaklıkta tutabileceği bulgusuna ulaştılar. Dahası, bu durum yetim gezegenler için de geçerliydi çünkü kalın atmosferlerin yeraltındaki radyoaktif elementlerin bozunmasından açığa çıkan ısıyı yüzeyde tutması bekleniyordu. Mordasini, “Suyun varlığının yaşamın ortaya çıkmasına yol açıp açmayacağını bilmiyoruz ancak en azından çok uzun bir süre boyunca yaşamın olabileceği mümkün görünüyor.” diyor. Bu atmosferler çok kalın olabileceğinden kütleleri Dünya atmosferine kıyasla yaklaşık 100 kat daha fazla olacağından bu gezegenlerin yüzeylerindeki basınç yüksek olacak ve çok az sıcaklık değişimi olacaktır. Mordasini, “Dünya’da gece ve gündüz tüm bu sıcaklık farklarının oluşmasını sağlar, ancak bu durum yetim gezegenlerde mümkün değildir.” diyor.
Kaynak: newscientist.com