Jüpiter’de İlk Kez Ölçülen Güçlü Stratosferik Rüzgârlar

Okuma Süresi: 2 dakika


Bir gökbilim ekibi, ALMA (Atacama Büyük Milimetre/Milimetre-altı Dizisi) aracılığıyla Jüpiter’in atmosferinin orta seviyelerindeki rüzgârları ilk kez doğrudan ölçtü. Araştırmacılar, 1994’te gerçekleşen bir kuyrukluyıldız çarpışmasını inceleyerek hızı saatte 1450 kilometreye kadar çıkan güçlü fırtınaları ölçmeyi başardı.

Jüpiter sahip olduğu renk bantlarıyla diğer gezegenlerden ayrılmaktadır. Gökbilimciler bu bantların hareketlerini inceleyerek atmosferin alt seviyelerindeki rüzgârlar hakkında fikir edinebiliyor. Gökbilimciler aynı zamanda Jüpiter’in kutup bölgelerinde “aurora” olarak adlandırılan ve kaynağının bu bölgelerdeki güçlü rüzgârlar olduğu düşünülen canlı parıltıları da gözlemledi. Ancak araştırmacılar bugüne kadar stratosferdeki bu iki atmosferik katman arasındaki rüzgâr davranışlarını doğrudan ölçememişti.

Jüpiter’in stratosferindeki rüzgârın hızını ölçmek için bulut izleme tekniğini kullanmak imkânsızdır çünkü atmosferin bu bölümünde bulut yoktur. Ancak Shoemaker-Levy 9 isimli kuyrukluyıldız 1994 yılında gaz devine çarparak Jüpiter’in stratosferinde o zamandan beri rüzgârla sürüklenmekte olan yeni moleküller üretti ve gökbilimcilere alternatif bir ölçüm için olanak sağladı.

Bordeaux Astrofizik Laboratuvarından bir gökbilim ekibi, Jüpiter’in stratosferindeki jetleri doğrudan incelemek için saçılan moleküllerden hidrojen siyanürü takip etmeye karar verdi. Ekibin lideri Cavalié, bu araştırmanın en önemli sonucunun kutup bölgesindeki “aurora”ların hemen altında tespit edilen ve hızı saniyede 400 metreye kadar çıkabilen güçlü jetler olduğunu söylüyor. Bu hız Dünya’daki en güçlü fırtınanın üç, Jüpiter’in kırmızı lekesinin hızının ise iki katına tekabül etmektedir.

Araştırmanın yazarlarından Bilal Benmahi, bu jetlerin bir girdap şeklinde olduğunu ve çapının Dünya’nın dört katı, yüksekliğinin ise 900 kilometreye varabileceğini söylüyor. Gökbilimciler bu çalışmalarda “jet” terimini atmosferdeki dar rüzgâr bantları için kullanmaktadırlar. Ekip, kuyrukluyıldız çarpışmasından bu yana bilimsel cihazlarla Jüpiter’i gözlemlemenin yanı sıra hidrojen siyanür moleküllerinin radyasyon frekansındaki Doppler kaymalarını inceleyerek rüzgâr hızlarını hesaplamaktadır.

Kaynak

https://www.eso.org/public/news/eso2104/

Yorumlar kapatıldı.

WordPress gururla sunar | Theme: Baskerville 2 by Anders Noren.

Yukarı ↑